အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြားဆိုသည္မွာ

အမ်ိဳးသားအကိ်ဳးစီးပြားဆိုတာက အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ ႏုိင္ငံတစ္ခုအေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာတည္တံ့ခိုင္ျမဲေရး၊ ႏုိင္ငံနဲ႔ႏုိင္ငံသားတို႔ရဲ႕ အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေရး၊ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ေရးေတြ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမယ့္ အခ်က္ေတြပါပဲ။ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြား National Interest ဆိုတဲ့ အယူအဆကို စၿပီး ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သူဟာ မက္ခီယာဗယ္လီ (၁၄၆၉- ၁၅၂၇) ျဖစ္ပါတယ္။

 ဒီသေဘာတရားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔စက်င့္သံုးတာကို ႏွစ္သံုးဆယ္စစ္ပြဲ (၁၆၁၈-၁၆၄၈) မွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီတံုးက ျပင္သစ္ႏုိင္ငံဟာ ရိုမန္ကက္သလစ္ႏုိင္ငံျဖစ္ေပမယ့္ သာသနာေစာင့္ ေရာမအင္ပါယာကို ဆန္႔က်င္ၿပီး ပရိုတက္စတင့္ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ မဟာမိတ္ဖြဲ႔ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ လိုလုပ္ရတာကေတာ့ ဒီစစ္ပြဲမွာ ပုတ္ရဟန္းမင္းတို႔ဘက္က ႏိုင္သြားရင္ ေရာမအင္ပါယာက အလြန္ၾသဇာၾကီးသြားၿပီး ျပင္သစ္ရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို စိန္ေခၚလာမွ စိုးရိမ္လို႔ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဒါဟာ အစဥ္အလာအရ ဘာသာေရးကို ဦးစားေပးရာကေန ႏုိင္ငံအက်ိဳးစီးပြားကို ေရွ႕တန္းတင္လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားဆိုတဲ့ အယူအဆဟာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ က်င့္သံုးလာတာကို ေတြ႔႔ရပါတယ္။ 

ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံတစ္ခုရဲ႕ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားနဲ႔ တစ္ျခားနိုင္ငံတစ္ခုရဲ႕ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြား ထပ္တူမက်ႏုိင္ပါဘူး။ ႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသားစရိုက္လကၡဏာ၊ ပထ၀ီ၀င္အေနအထား၊ ပထ၀ီႏုိင္ငံေရး အေျခအေန၊ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ အေျခအေနမ်ားအေပၚ မူတည္ၿပီး ေျပာင္းလဲမႈ၊ ကြာျခားမႈရိွပါတယ္။ 

သို႔ေသာ္လဲ အေျခခံအားျဖင့္ႏိုင္ငံေတာ္နယ္ေျမတည္တံ့ခိုင္ျမဲမႈ၊ ႏုိင္ငံသားမ်ား စည္းလံုးညီညြတ္မႈ၊ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာတည္တံ့မႈ၊ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ၊ အမ်ိဳးသားေရးဂုဏ္သိကၡာ၊ အမ်ိဳးသားေရးစြမ္းအားနဲ႔ ၾသဇာအာဏာရိွမႈတို႔ကို ရရိွနိုင္မယ့္ အခ်က္မ်ားကို အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားအျဖစ္ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားမွာလဲ လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြား နဲ႔ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားဆိုၿပီး ထပ္မံ ခြဲျခားႏုိင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားရဲ႕ အေရးၾကီးမႈကိုလိုက္ၿပီး သာမန္အကိ်ဳးစီးပြား၊ အေရးၾကီး အက်ိဳးစီးပြားနဲ႔ အဓိက (ေသေရးရွင္ေရး တမွ်အေရးၾကီးတဲ့) အက်ိဳးစီးပြား Vital Interest ဆိုၿပီး ခြဲႏုိင္ပါေသးတယ္။ 

အဲဒီအက်ိဳးစီးပြားေတြကို သတ္မွတ္ၿပီးတဲ့အခါမွာ ဒီအမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ လိုသလို ကာကြယ္ဖို႔လဲလိုပါတယ္။ သာမန္အက်ိဳးစီးပြားမ်ားဆိုရင္ေတာ့ သံတမန္ နည္းလမ္းမ်ား၊ ပညာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈဖလွယ္ျခင္း၊ မီဒီယာနည္းလမ္း၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးနဲ႔ နည္းပညာအကူအညီ စတဲ့နည္းလမ္းမ်ားကို သံုးၿပီးကာကြယ္တာ၊ ေဖာ္ေဆာင္တာမ်ိဳး လုပ္ပါလိ္္မ့္မယ္။ 

အေရးၾကီးတဲ့ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားဆိုရင္ အထက္က နည္းေတြအျပင္္ စီးပြားေရးနွင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး၊ ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ အဖ်က္နဲ႔သူလွ်ိဳလုပ္ငန္းမ်ား၊ စီးပြားေရးအရ အေရးယူျခင္း စစ္အင္အားျပျခင္း စတာေတြကို အသံုးျပဳၿပီး ကာကြယ္တာ၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္တာ လုပ္ပါတယ္။ အဓိက အက်ိဳးစီးပြားဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္ဆံုးမွာ စစ္အင္အားကို အသံုးျပဳတဲ့အဆင့္ထိ ေရာက္သြားၿပီး ေရေၾကာင္းမွ ပိတ္ဆို႔ျခင္း (Blockade) ၊ စစ္ေရးအရတိုက္ခိုက္ျခင္းနဲ႔ တရား၀င္စစ္ေၾကညာ တိုက္ခိုက္ျခင္း စတဲ့နည္းလမ္းေတြကို သံုးပါေတာ့တယ္။ 

ဒီလို အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားရဲ႕ အေရးၾကီးမႈအေပၚ မူတည္ၿပီး တုန္႔ျပန္ပံုနည္းလမ္းေတြ ကြာျခားတာေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားအကိ်ဳးစီးပြားရဲ႕ အေရးၾကီးမႈကို ဘယ္ေပတံနဲ႔ တိုင္းမွာလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေပၚလာပါတယ္။ ဒီလိုတိုင္းတာမႈဟာ တစ္ႏုိင္ငံနဲ႔ တစ္နုိင္ငံမတူႏုိင္ပါဘူး။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြားအေၾကာင္း ေလ့လာသူမ်ားကေတာ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ အစိုးရမ်ားဟာ အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြားတစ္ခုရဲ႕ အေရးၾကီးမႈကို ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားနဲ႔  တိုင္းတာတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ 

တစ္။ တည္ေနရာ။ (ဘယ္ေဒသမွာရိွသလဲဆိုတဲ့အခ်က္ပါ။ )

ႏွစ္။ အႏၲရာယ္အမ်ိဳးအစား။

သံုး။ စီးပြားေရးအက်ိဳးအျမတ္။

ေလး။ အာဏာခ်ိန္ဆေရး Balance of Power လိုအပ္ခ်က္။

ငါး။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာ။

ေျခာက္။ အေမရိကန္လူမ်ိဳးမ်ားရဲ့ သံေယာဇာဥ္။ (အေမရိကန္လူမ်ိဳးအမ်ားစုဟာ ဥေရာပတိုက္က လာေရာက္အေျခခ်သူ အမ်ားစုျဖစ္တာေၾကာင့္ ဥေရာပနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ အေမရိကန္က ပိုၿပီး အေရးထား တဲ့သေဘာပါ။ )

ခုႏွစ္။ အဓိကမဟာမိတ္နုိင္ငံမ်ား၏ သေဘာထား။

ရွစ္။ ျပည္သူလူထုႏွင့္ လႊတ္ေတာ္၏ သေဘာထား။

ကိုး။ စစ္အင္အားသံုး၀င္ေရာက္စြတ္ဖက္ရန္လိုအပ္ပါက ပဋိပကၡ၏ အတိုင္းအတာ၊ အျခားေဒသမ်ားသို႔ ျပန္႔ႏွံ႔သြားႏုိင္သည့္ အေျခအေနႏွင့္ ထိခိုက္ဆံုးရံႈးႏုိင္မည့္အတုိင္းအတာ။

ဘယ္ႏုိင္ငံမဆို မိမိရဲ႕ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားဆိုတာရိွပါတာပါပဲ။ ဒီအက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို မူတည္ၿပီးမွႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒ၊ ကာကြယ္ေရးမူ၀ါဒနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရး မူ၀ါဒဆိုတာေတြျဖစ္လာတာပါ။ ဒီလိုပဲျပည္တြင္းေရးရာမွာလဲ ဒီအက်ိဳးစီးပြားေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးအခင္း အက်င္းေတြ လုပ္လာပါတယ္။ 

လူတစ္ခ်ိဳ႕ကျမန္မာနုိင္ငံက ဘယ္လိုမူ၀ါဒက်င့္သံုးသင့္လဲ၊ အေရွ႕ေမွ်ာ္လား အေနာက္ေမွ်ာ္လား စသည္ျဖင့္ ေမးေနၾကတာ သတိျပဳမိပါတယ္။ ဒီေမးခြန္းကိုေျဖႏုိင္ဖို႔အတြက္ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြားကဘာလဲ၊ ဘယ္အက်ိဳးစီးပြားက အဓိကက်လဲဆိုတာ အရင္အေျဖရွာသင့္ပါတယ္။
ဒီလို စဥ္းစားရာမွာ အေထာက္အကူျဖစ္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေလ့လာမိသေလာက္ ေရးသားလိုက္ျခင္ျဖစ္ပါတယ္။